Szczegółowa tematyka egzaminu kwalifikacyjnego dla osób zajmujących się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych wytwarzających, przetwarzających, przesyłających i zużywających energię elektryczną

DOZORU

w zakresie G1

1. Podstawa prawna ustalenia szczegółowej tematyki egzaminu
Postawę prawną do ustalenia szczegółowej tematyki egzaminu stanowi par.8 ust.4 Rozporządzenia Ministra Gospodarki , Pracy i Polityki Społecznej  z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń , instalacji i sieci . (Dz.U. Nr 89 , poz. 828).


2.Określenie osób na stanowiskach dozoru
Są to osoby kierujące czynnościami osób wykonujących pracę w zakresie: obsługi, konserwacji, remontów, montażu i kontrolno-pomiarowym oraz osoby na stanowiskach pracowników technicznych sprawujących nadzór nad eksploatacją urządzeń , instalacji i sieci elektroenergetycznych .


3.Postanowienia ogólne
Egzamin kwalifikacyjny powinien zapewniać jednolite wymagania dla wszystkich egzaminowanych. Wymagania egzaminacyjne powinny być podane pisemnie do wiadomości kandydatom ubiegającym się o potwierdzenie kwalifikacji co najmniej na 14 dni przed wyznaczoną datą egzaminu. Tematykę egzaminu  opracowano zgodnie z wymaganiami  określonymi w par.6 pkt.1 Rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej  z dnia 28 kwietnia 2003 r. w zakresie energetycznym-gazowym GRUPA I


4.Szczegółowa tematyka egzaminu
Szczegółowa tematyka egzaminu obejmuje zakres wymaganej wiedzy jaką powinny wykazać się osoby, które będą mogły zajmować się eksploatacją na stanowisku DOZORU,  określona jest w par. 6 pkt.1 Rozporządzenia Ministra Gospodarki , Pracy i Polityki Społecznej  z dnia 28 kwietnia 2003 r. Urządzenia, instalacje i sieci gazowe, do wyżej wymienionego Rozporządzenia podane są w załączniku nr 1 (Grupa 1)


4.1.Przepisy w zakresie przyłączania urządzeń i instalacji do sieci , dostarczania paliw i energii oraz prowadzenia ruchu i eksploatacji urządzeń , instalacji i sieci elektroenergetycznej

• Przepisy dotyczące zasad przyłączania do wspólnej sieci urządzeń i instalacji elektroenergetycznych .
• Przepisy z zakresie umów w sprawie dostarczania energii elektrycznej.
• Obowiązki dostawcy i odbiorcy energii elektrycznej, wynikające z przepisów prawnych
• Ograniczenia w dostawie energii elektrycznej.
• Zasady dysponowania mocą urządzeń i instalacji elektroenergetycznych.
• Zasady prowadzenia ruchu i eksploatacji urządzeń , instalacji i sieci elektroenergetycznych. Standardy jakościowe obsługi odbiorców. Warunki wstrzymania dostawy energii elektrycznej.
• Wymagania i zawartość dokumentacji technicznej (projektowej). Tryb uzgadniania rozwiązań technicznych
• Sprawdzanie realizacji warunków przyłączania urządzeń i instalacji elektroenergetycznych oraz ich uruchomienie
• Kształtowanie dobowego poboru mocy, pewność zasilania i zasady rezerwowania.
• Rodzaje i zasady doboru układów pomiarowych.
• Zasady kształtowania taryf, kalkulacji cen i stawek opłat, rozliczeń w obrocie energią elektryczną

 
4.2. Przepisy i zasady postępowania przy programowaniu pracy urządzeń, instalacji i sieci z uwzględnieniem zasad racjonalnego użytkowania paliw i energii

• Znajomość ogólnych zasad wytwarzania, przesyłu, rozdziału i racjonalnego użytkowania paliw i energii.
• Znajomość zasad programowania pracy urządzeń, instalacji i sieci zmierzających do
• uzyskania wyrównanego przebiegu obciążenia i minimalizacji zużycia paliw i energii.
• Bieżąca kontrola poboru mocy i energii w procesach produkcyjnych.
• Okresowe analizy energochłonności. Normowanie zużycia energii elektrycznej.
• Analiza strat energii i ekonomicznego obciążenia urządzeń. Rola współczynnika mocy i jego poprawianie.
• Zasady stosowania ograniczeń w użytkowaniu i poborze energii.
• Zasady gospodarki mocą bierną.
• Statystyka i sprawozdawczość techniczno - ekonomiczna.

 
4.3. Przepisy dotyczące eksploatacji, wymagania w zakresie prowadzenia dokumentacji technicznej i eksploatacyjnej oraz stosowania instrukcji eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci

• Ogólna charakterystyka ustawy z dnia 10.04.1997r. „Prawo Energetyczne” oraz aktów wykonawczych z zakresu eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych.
• Dokumentacja techniczno-eksploatacyjna urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych.
• Przyjmowanie urządzeń , instalacji i sieci elektroenergetycznych do eksploatacji.
• Prowadzenie ruchu urządzeń , instalacji i sieci. Wymagania szczegółowe odnośnie eksploatacji poszczególnych rodzajów urządzeń i sieci elektroenergetycznych.
• Przekazywanie do remontu oraz wycofywanie z eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych.
• Terminy i zakres oględzin, przeglądów i remontów oraz badań i pomiarów eksploatacyjnych.
• Kwalifikacje osób zajmujących się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci  elektroenergetycznych.
• Instrukcje eksploatacji urządzeń , instalacji i sieci oraz zawartość i układ instrukcji.

 
4.4. Przepisy dotyczące budowy urządzeń, instalacji i sieci oraz normy i warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać urządzenia, instalacje i sieci

• Charakterystyka norm oraz warunków technicznych dotyczących budowy urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych.
• Zasady budowy i działania urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych.
• Zasady doboru urządzeń do warunków środowiskowych.
• Wyposażenie urządzeń w aparaturę kontrolno-pomiarową, regulacyjną, automatykę i zabezpieczenia.
• Przepisy dotyczące ochrony przeciwporażeniowej. Techniczne środki ochrony przed dotykiem bezpośrednim i pośrednim. Układy sieciowe i napięcia bezpieczne. Układy SELV i PELV.
• Klasy ochronności.
• Środki ochrony przeciwporażeniowej w urządzeniach o napięciu powyżej 1 kV.
• Ochrona odgromowa i przeciwprzepięciowa.
• Umiejętność posługiwania się dokumentacją techniczną.

 
4.5. Przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, z uwzględnieniem udzielania pierwszej pomocy oraz wymagań ochrony środowiska

• Obowiązki osób dozoru w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, bezpieczeństwa  pożarowego i ochrony środowiska.
• Zagrożenia związane z eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych.
• Organizacja wykonywania prac przy urządzeniach elektrycznych. Rodzaje poleceń. Osoby funkcyjne. Zasady przygotowania miejsca pracy.
• Klasyfikacja, terminy badań i zasady użytkowania sprzętu ochronnego.
• Wpływ urządzeń , instalacji i sieci elektroenergetycznych na możliwość powstania pożaru. Sprzęt i urządzenia przeciwpożarowe stosowane przy likwidacji pożarów.
• Udzielanie pomocy przedlekarskiej osobom poszkodowanym. 
• Wpływ urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych na skażenie środowiska (hałas, wibracje, pola elektromagnetyczne oraz elektrostatyczne) i środki przeciwdziałania.

 
4.6.Zasady postępowania w razie awarii, pożaru lub innego zagrożenia bezpieczeństwa ruchu urządzeń przyłączonych do sieci

• Zasady postępowania w razie awarii, pożaru lub innego zagrożenia bezpieczeństwa ruchu określone w instrukcjach eksploatacyjnych i przeciwpożarowych.
• Zasady szkolenia pracowników w zakresie postępowania w warunkach zagrożenia.
• Sprzęt gaśniczy – zasady stosowania i użytkowania.

 
4.7. Zasady dysponowania mocą urządzeń przyłączonych do sieci

• Obowiązujące zasady wprowadzania do ruchu i odstawiania urządzeń prądotwórczych.
• Znajomość obowiązujących przepisów z zakresu ograniczeń poboru mocy i zużycia energii elektrycznej.
• Znajomość zasad programowania pracy urządzeń i instalacji oraz wyłączeń urządzeń i instalacji odbiorczych dla zapewnienia dotrzymania wprowadzonych ograniczeń.

 
4.8. Zasady i warunki wykonywania prac kontrolno– pomiarowych i montażowych

• Przygotowanie i przeprowadzanie prac kontrolno pomiarowych.
• Zasady i warunki wykonywania pomiarów eksploatacyjnych w zakresie:
  • podstawowych wielkości elektrycznych : prądu , napięcia i oporności ,
  • poboru mocy, zużycia energii elektrycznej i współczynnika mocy,
  • skuteczności ochrony przeciwporażeniowej,
  • ochrony odgromowej sieci, budynków i budowli.
• Zasady i metody wykonywania badań poszczególnych rodzajów urządzeń elektrycznych.
• Metody badań i charakterystyka przyrządów pomiarowych.
• Sporządzenie protokołu z badań i pomiarów oraz ocena wyników pomiarów.
• Zasady i warunki wykonywania prac montażowych urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych.

 
Uwaga:

Osoba przystępująca do egzaminu kwalifikacyjnego powinna wykazywać się szczegółową znajomością postanowień zawartych w obowiązującej Ustawie z dnia 10.04.1997r.  „Prawo Energetyczne” , Ustawy z dnia 7.07.1994r. ”Prawo Budowlane” oraz rozporządzeń wykonawczych do tych Ustaw.
Ponadto powinna znać zasady wynikające z Przepisów Budowy Urządzeń Energetycznych, Przepisów Eksploatacji Urządzeń Energetycznych, Norm, Kodeksu Pracy oraz instrukcji stanowiskowych i zakładowych – wszystko w zakresie określonym  „Wnioskiem o sprawdzenie kwalifikacji ” – a także znać zasady udzielania pomocy przedlekarskiej.

Wybrane akty prawne i normy

1. Ustawa z dnia 10.04.1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 1997 r. nr 54, poz. 348 z póź. zm.).
2. Ustawa z dnia 07.07.1994 r. Prawo budowlane (Jednolity tekst Dz. U. z 2000 r. nr 106, poz.1126 z póź. zm.).
3. Ustawa z dnia 24.08.1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2002 r. nr 147 poz. 1229 z póź. zm.).
4. Ustawa z 12.09.2002 r. o normalizacji(Dz.U. z 2002 r. nr 169, poz.1386).
5. Kodeks pracy. Tekst ujednolicony. Dział 4 i 10 (Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z póź. zm.).
6. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia28.04.2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci. (Dz.U. z 2003r. nr 89, poz. 828 z póź. zm.).
7. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 marca 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach energetycznych (Dz.U. 2013 poz. 492)
8. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26.09.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 1997 r. nr 129, poz. 844 z póź. zm.).
9. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 r. w sprawie warunków technicznych , jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. (Dz. U. z 2002 r. nr 75, poz. 690.).
10. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 11.08.2000 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez przedsiębiorstwa energetyczne (Dz. U. z 2000 r. nr 75, poz.866).
11. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31.08.1998 r. w sprawie ustalenia zakresu i wysokości opłat za nielegalny pobór energii elektrycznej (Dz.U. z 1998 r. nr 118, poz. 761)..
12. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16.08.1999r. w  sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych (Dz. U. z  1999r. nr74, poz. 836).
13. PN - IEC 60364. Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych (norma wieloarkuszowa).
14. PN-EN-12464-1. Światło i oświetlenie miejsc pracy. Część 1. Miejsca pracy we wnętrzach.
15. PN- EN 50144 -1:2002. Bezpieczeństwo użytkowania narzędzi ręcznych o napędzie elektrycznym. Wymagania ogólne.
16. PN-86/E-5003.01. Ochrona odgromowa obiektów budowlanych. Wymagania ogólne.
17. PN- IEC 61024. Ochrona odgromowa obiektów budowlanych. Zasady ogólne.

WYKAZ NORM POWOŁANYCH W ZAKRESIE INSTALACJI ELEKTRYCZNYCH  I OCHRONY ODGROMOWEJ
Minister Infrastruktury w Rozporządzeniu z dnia 10 grudnia 2010 roku (Dz. U. nr 239 z 2010 r., poz. 1597) określił nowy wykaz norm powołanych w "Warunkach  Technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie".

1. PN - EN 62305 - 1:2008  Ochrona odgromowa - Część 1: Zasady ogólne
2. PN - EN 62305 - 2:2008  Ochrona odgromowa -Część 2: Zarządzanie ryzykiem
3. PN - HD 308 S2:2007 Identyfikacja żył w kablach i przewodach oraz w przewodach sznurowych
4. PN - IEC 364 - 4 - 481:1994 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Ochrona zapewniająca bezpieczeństwo - Dobór środków ochrony w zależności od wpływów zewnętrznych - Wybór środków ochrony przeciwporażeniowej w zależności od wpływów zewnętrznych (w zakresie pkt. 481.3.1.1)
5. PN - EN 12464 - 1:2004 Światło i oświetlenie - Oświetlenie miejsc pracy - Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach
6. PN - HD 60364 - 1:2010 Instalacje elektryczne niskiego napięcia - Część 1: Wymagania podstawowe, ustalanie ogólnych charakterystyk, definicje
7. PN - HD 60364 - 4 - 41:2009 Instalacje elektryczne niskiego napięcia - Część 4 - 41: Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa - Ochrona przed porażeniem elektrycznym
8. PN - IEC 60364 - 4 - 42:1999  Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa - Ochrona przed skutkami oddziaływania cieplnego
9. PN - IEC 60364 - 4 - 43:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa - Ochrona przed prądem przetężeniowym
10. PN - IEC 60364 - 4 - 442:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa - Ochrona przed przepięciami - Ochrona instalacji niskiego napięcia przed przejściowymi przepięciami i uszkodzeniami przy doziemieniach w sieciach wysokiego napięcia
11. PN - IEC 60364 - 4 - 443:1999  Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych  - Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa - Ochrona przed przepięciami - Ochrona przed przepięciami atmosferycznymi lub łączeniowymi
12. PN - IEC 60364 - 4 - 444:2001 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa - Ochrona przed przepięciami - Ochrona przed zakłóceniami elektromagnetycznymi (EMI) w  instalacjach obiektów budowlanych
13. PN - IEC 60364 - 4 - 45:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa - Ochrona przed obniżeniem napięcia
14. PN - IEC 60364 - 4 - 473:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa - Stosowanie środków ochrony zapewniających bezpieczeństwo - Środki ochrony przed prądem przetężeniowym
15. PN - IEC 60364 - 4 - 482:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa - Dobór środków ochrony w zależności od wpływów zewnętrznych - Ochrona przeciwpożarowa
16. PN - IEC 60364 - 5 - 51:2000 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego - Postanowienia ogólne
17. PN - IEC 60364 - 5 - 52:2002 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego - Oprzewodowanie
18. PN - IEC 60364 - 5 - 523:2001 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego - Obciążalność prądowa długotrwała przewodów
19. PN - IEC 60364 - 5 - 53:2000 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego - Aparatura rozdzielcza i sterownicza
20. PN- IE C 60364 - 5 - 534:2003 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego - Urządzenia do ochrony przed przepięciami
21. PN - IEC 60364 - 57537:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego - Aparatura rozdzielcza i sterownicza - Urządzenia do odłączania izolacyjnego i łączenia
22. PN - HD 60364- 5754:2010 Instalacje elektryczne niskiego napięcia - Część 5 - 54: Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego - Uziemienia, przewody ochronne i przewody połączeń ochronnych
23. PN - IEC 60364 - 5 - 551:2003  Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego - Inne wyposażenie  - Niskonapięciowe zespoły prądotwórcze
24. PN - HD 60364 - 5 - 559:2010 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Część 5- 55: Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego - Inne wyposażenie - Sekcja 559: Oprawy oświetleniowe i instalacje oświetleniowe
25. PN - IEC 60364 - 5 - 56:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego - Instalacje bezpieczeństwa
26. PN - HD 60364 - 6:2008 Instalacje elektryczne niskiego napięcia - Część 6: Sprawdzanie
27. PN - EN 60445:2010 Zasady podstawowe i bezpieczeństwa przy współdziałaniu człowieka z maszyną, znakowanie i identyfikacja - Identyfikacja zacisków urządzeń i zakończeń przewodów
28. PN - EN 60446:2010 Zasady podstawowe i bezpieczeństwa przy współdziałaniu człowieka z maszyną, znakowanie i identyfikacja - Identyfikacja przewodów 3 kolorami albo znakami alfanumerycznymi
29. PN - HD 60364- 5 - 54:2010 Instalacje elektryczne niskiego napięcia - Część 5 - 54: Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego - Uziemienia, przewody ochronne i przewody połączeń ochronnych
30. PN - HD 308 S2:2007 Identyfikacja żył w kablach i przewodach oraz w przewodach sznurowych.
31. PN - IEC 364 - 4 - 481:1994 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Ochrona zapewniająca bezpieczeństwo - Dobór środków ochrony w zależności od wpływów zewnętrznych - Wybór środków ochrony przeciwporażeniowej w zależności od wpływów zewnętrznych (w zakresie pkt. 481.3.1.1)
32. PN - N - 01256 - 02:1992 Znaki bezpieczeństwa - Ewakuacja
33. PN - B - 02151 - 02:1987 Akustyka budowlana - Ochrona przed hałasem pomieszczeń w budynkach - Dopuszczalne wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniach
34. PN- B - 02171:1988 Ocena wpływu drgań na ludzi w budynkach
35. PN - E - 05010:1991 Zakresy napięciowe instalacji elektrycznych w obiektach budowlanych
36. PN - E- 05115:2002  Instalacje elektroenergetyczne prądu przemiennego o napięciu wyższym od 1 kV
37. PN- E- 08501:1988 Urządzenia elektryczne - Tablice i znaki bezpieczeństwa
38. PN - EN 12464 - 1:2004 Światło i oświetlenie - Oświetlenie miejsc pracy - Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach
39. PN - EN50160:2002PN - EN  50160:2002/AC:2004PN - EN 50160:2002/Ap1:2005 Parametry napięcia zasilającego w publicznych sieciach rozdzielczych
40. PN - EN 50310:2007 Stosowanie połączeń wyrównawczych i uziemiających w budynkach z zainstalowanym sprzętem informatycznym
41. PN - HD 60364 - 1:2010 Instalacje elektryczne niskiego napięcia - Część 1: Wymagania podstawowe, ustalanie ogólnych charakterystyk, definicje
42. PN - HD 60364 - 4 - 41:2009 Instalacje elektryczne niskiego napięcia - Część 4 - 41: Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa - Ochrona przed porażeniem elektrycznym
43. PN - IEC 60364 - 4 - 42:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa - Ochrona przed skutkami oddziaływania cieplnego
44. PN - IEC 60364 - 4 - 43:1999  Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa - Ochrona przed prądem przetężeniowym
45. PN - IEC 60364 - 4 - 442:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa - Ochrona przed przepięciami - Ochrona instalacji niskiego napięcia przed przejściowymi Przepięciami i uszkodzeniami przy doziemieniach w sieciach wysokiego napięcia
46. PN- IEC 60364 - 4 - 443:1999  Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa - Ochrona przed przepięciami - Ochrona przed przepięciami atmosferycznymi lub łączeniowymi
47. PN - IEC 60364 - 4 - 444:2001 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych  - Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa - Ochrona przed przepięciami - Ochrona przed zakłóceniami elektromagnetycznymi (EMI) w instalacjach obiektów budowlanych
48. PN - IEC 60364- 4 - 45:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych  - Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa  - Ochrona przed obniżeniem napięcia PN - IEC 60364 - 4 - 473:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa - Stosowanie środków ochrony zapewniających bezpieczeństwo - Środki ochrony przed prądem przetężeniowym
49. PN - IEC 60364 - 4 - 482:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa  - Dobór środków ochrony w zależności od wpływów zewnętrznych  - Ochrona przeciwpożarowa
50. PN - IEC 60364 - 5 - 51:2000 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego - Postanowienia ogólne
51. PN - IEC 60364- 5 - 52:2002  Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Dobór i montaż  wyposażenia elektrycznego - Oprzewodowanie
52. PN - IEC 60364 - 5 - 523:2001 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Dobór i montaż  wyposażenia elektrycznego - Obciążalność prądowa długotrwała przewodów
53. PN - IEC 60364 - 5 - 53:2000 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego - Aparatura rozdzielcza i sterownicza
54. PN - IEC 60364 - 5 - 534:2003 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego  - Urządzenia do ochrony przed przepięciami
55. PN - IEC 60364 - 5 - 537:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego - Aparatura rozdzielcza i sterownicza - Urządzenia do odłączania izolacyjnego i łączenia
56. PN - HD 60364 - 5 - 54:2010 Instalacje elektryczne niskiego napięcia  - Część 5 - 54: Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego  - Uziemienia, przewody ochronne i przewody połączeń ochronnych
57. PN - IEC 60364 - 5 - 551:2003  Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych  - Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego - Inne wyposażenie - Niskonapięciowe zespoły prądotwórcze
58. PN - HD 60364 - 5 - 559:2010  Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Część 5 - 55: Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego - Inne wyposażenie - Sekcja  559: Oprawy oświetleniowe i instalacje oświetleniowe
59. PN - IEC 60364 - 5 - 56:1999  Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego  - Instalacje bezpieczeństwa
60. PN - HD 60364 - 6:2008 Instalacje elektryczne niskiego napięcia - Część 6: Sprawdzanie
61. PN - HD 60364 - 7 - 701:2010  Instalacje elektryczne niskiego napięcia  - Część 7 - 701: Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji - Pomieszczenia wyposażone w wannę lub prysznic
62. PN - IEC60364 - 7 - 702:1999,  PN - IEC60364 - 7 - 702:1999/Ap1:2002 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych  - Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji - Baseny pływackie i  inne
63. PN - HD 60364 - 7 - 703:2007 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Część 7 - 703: Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji - Pomieszczenia i kabiny zawierające ogrzewacze sauny
64. PN - HD 60364 - 7 - 704:2010 Instalacje elektryczne niskiego napięcia - Część 7- 704: Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji - Instalacje na terenie budowy i rozbiórki
65. PN - IEC 60364 - 7 - 705:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji - Instalacje elektryczne w gospodarstwach rolniczych i ogrodniczych
66. PN - IEC 60364 - 7 - 706:2000 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych  - Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji - Przestrzenie ograniczone powierzchniami przewodzącymi
67. PN - IEC 60364 - 7 - 714:2003 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji - Instalacje oświetlenia zewnętrznego
68. PN - HD 60364 - 7 - 715:2006  Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Część 7 - 715: Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji - Instalacje oświetleniowe o bardzo niskim napięciu
69. PN - HD 60364- 7- 740:2009 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Część 7 - 740: Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji - Tymczasowe instalacje elektryczne obiektów, urządzeń rozrywkowych i straganów na terenie targów, wesołych miasteczek i cyrków
70. PN - EN 60445:2010 Zasady podstawowe i bezpieczeństwa przy współdziałaniu człowieka z maszyną, znakowanie i identyfikacja - Identyfikacja zacisków urządzeń i zakończeń przewodów
71. PN- EN 60446:2010 Zasady podstawowe i bezpieczeństwa przy współdziałaniu człowieka
z maszyną, znakowanie i identyfikacja  - Identyfikacja przewodów kolorami albo znakami alfanumerycznymi
72. PN - EN 60529:2003 Stopnie ochrony zapewnianej przez obudowy (kod IP)
73. PN - EN 61140:2005,  PN - EN 61140:2005/A1: 2008  Ochrona przed porażeniem prądem elektrycznym - Wspólne aspekty instalacji i urządzeń
74. PN - EN 61293:2000 Znakowanie urządzeń elektrycznych danymi znamionowymi dotyczącymi zasilania elektrycznego - Wymagania bezpieczeństwa
75. PN - EN 1838:2005 Zastosowania oświetlenia - Oświetlenie awaryjne
76. PN - EN 50172:2005 Systemy awaryjnego oświetlenia ewakuacyjnego
77. PN - IEC 60364 - 5 - 56:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego - Instalacje bezpieczeństwa
78. PN - HD 60364- 5 - 54:2010 Instalacje elektryczne niskiego napięcia - Część 5 - 54: Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego - Uziemienia, przewody ochronne i przewody połączeń ochronnych
79. PN - EN 62305 - 1:2008 Ochrona odgromowa - Część 1: Zasady ogólne
80. PN - EN 62305 - 2:2008 Ochrona odgromowa  - Część 2: Zarządzanie ryzykiem
81. PN - EN 62305 - 3:2009 Ochrona odgromowa - Część 3: Uszkodzenia fizyczne obiektów i zagrożenie życia
82. PN - EN 62305 - 4:2009 Ochrona odgromowa - Część 4: Urządzenia elektryczne i elektroniczne w obiektach
83. PN - IEC 60364- 4 - 443:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa - Ochrona przed przepięciami - Ochrona przed przepięciami atmosferycznymi lub łączeniowymi
84. PN - IEC 60364 - 5 - 52:2002 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego - Oprzewodowanie
85. PN - EN 1363 - 1:2001 Badania odporności ogniowej - Część 1: Wymagania ogólne
86. PN-EN 50200:2003 Metoda badania palności cienkich przewodów i kabli bez ochrony specjalnej stosowanych w obwodach zabezpieczających
87. PN- E - 05204:1994  Ochrona przed elektrycznością statyczną - Ochrona obiektów, instalacji i urządzeń - Wymagania

Literatura:

1. Z. Gryżewski: Prace pomiarowo-kontrolne przy urządzeniach elektroenergetycznych o napięciu znamionowym do 1 kV, COSiW SEP, wyd. IV, Warszawa 2002.
2. Z. Konopacki, Z. Gryżewski: Prace pomiarowo-kontrolne przy urządzeniach  elektroenergetycznych o napięciu znamionowym wyższym od 1 kV , wyd. II , Warszawa 1994.
3. F. Łasak: Błędy popełniane przy badaniach i pomiarach elektrycznych. Poradnik dla  elektryka, Wydawnictwo Verlag Dashofer, wyd. I, Warszawa, 2006.
4. Zespół autorów pod redakcją J. Strzałki: Instalacje elektryczne i teletechniczne.  Poradnik montera i inżyniera  elektryka, Wydawnictwo Verlag Dashofer, Warszawa,  aktualizacja styczeń 2007.
5. J. Laskowski: Poradnik elektroenergetyka przemysłowego, wyd. V, Warszawa 2002.
6. G. Ługowski: Wytyczne oraz przepisy związane z eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych, Warszawa 2000.
7. H. Markiewicz: Instalacje elektryczne, WNT, Warszawa 2000.
8. J. Strojny (redaktor pracy zbiorowej): Vademecum elektryka, Warszawa 2003.
9. T. Uczciwek: Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz ochrona przeciwpożarowa w elektroenergetyce, Warszawa 1998.
10. T. Uczciwek: Dozór i eksploatacja instalacji oraz urządzeń elektroenergetycznych
w  zakładach przemysłowych i innych jednostkach gospodarczych, (Poradnik  szkoleniowy), Warszawa 2000.
11. T. Uczciwek: 102 pytania i odpowiedzi z zakresu instalacji elektrycznych i ochrony przeciwporażeniowej w urządzeniach i instalacjach o napięciu do 1 kV, Warszawa 2001