Szczegółowa tematyka egzaminu kwalifikacyjnego dla osób zajmujących się eksploatacją urządzeń, wytwarzających, przetwarzających, przesyłających i zużywających ciepło oraz inne urządzenia energetyczne

DOZORU

w zakresie G2

1. Podstawa prawna ustalenia szczegółowej tematyki egzaminu
Postawę prawną do ustalenia szczegółowej tematyki egzaminu stanowi par.8 ust.4 Rozporządzenia Ministra Gospodarki , Pracy i Polityki Społecznej  z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń , instalacji i sieci . (Dz.U. Nr 89 , poz. 828).


2.Określenie osób na stanowiskach dozoru
Są to osoby kierujące czynnościami osób wykonujących pracę w zakresie : obsługi, konserwacji, remontów, montażu i kontrolno-pomiarowym oraz osoby na stanowiskach pracowników technicznych sprawujących nadzór nad eksploatacją urządzeń , instalacji i sieci ciepłowniczych .


3.Postanowienia ogólne
Egzamin kwalifikacyjny powinien zapewniać jednolite wymagania dla wszystkich egzaminowanych. Wymagania egzaminacyjne powinny być podane pisemnie do wiadomości kandydatom ubiegającym się o potwierdzenie kwalifikacji co najmniej na 14 dni przed wyznaczoną datą egzaminu. Tematykę egzaminu  opracowano zgodnie z wymaganiami  określonymi w par.6 pkt.1 Rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej  z dnia 28 kwietnia 2003 r. w zakresie energetycznym-cieplnym GRUPA II


4.Szczegółowa tematyka egzaminu
Szczegółowa tematyka egzaminu obejmuje zakres wymaganej wiedzy jaką powinny wykazać się osoby, które będą mogły zajmować się eksploatacją na stanowisku DOZORU,  określona jest w par. 6 pkt.1 Rozporządzenia Ministra Gospodarki , Pracy i Polityki Społecznej  z dnia 28 kwietnia 2003 r. Urządzenia, wytwarzające, przesyłające i zużywające ciepło oraz inne urządzenia energetyczne, do wyżej wymienionego Rozporządzenia podane są w załączniku nr 1 (Grupa 2)

4.1. Przepisy dotyczące  przyłączania urządzeń i instalacji do sieci, dostarczania paliw i energii oraz prowadzenia ruchu i eksploatacji urządzeń,  instalacji i sieci energetycznych-cieplnych

• Przepisy dotyczące przyłączania, uruchamiania i pracy we wspólnej sieci urządzeń i instalacji energetyki-cieplnej.
• Wytwarzanie, przesył i dystrybucja energii cieplnej
• Przepisy określające obowiązki w zakresie wytwarzanej i odbieranej energii cieplnej
• Ograniczenia i gospodarka cieplna w dostawie i zużyciu energii cieplnej
• Zawieranie umów o dostarczanie energii cieplnej.
• Zasady dysponowania mocą urządzeń i instalacji energetyki cieplnej.
• Zasady prowadzenia ruchu i eksploatacji urządzeń , instalacji i sieci cieplnych.

 
4.2. Przepisy i zasady postępowania przy programowaniu pracy urządzeń,  instalacji i sieci z uwzględnieniem zasad racjonalnego użytkowania paliw i  energii

• Znajomość zasad wytwarzania, przesyłu, rozdziału i racjonalnego użytkowania  paliw i energii.
• Znajomość zasad programowania pracy urządzeń i instalacji energetyki cieplnej.
• Zasady racjonalnego i oszczędnego użytkowania energii cieplnej.
• Okresowe analizy energochłonności, audyty energetyczne.
• Statystyka i sprawozdawczość techniczno – ekonomiczna.

 
4.3. Przepisy w zakresie eksploatacji, wymagania w zakresie prowadzenia  dokumentacji technicznej i eksploatacyjnej oraz stosowania instrukcji  eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci

• Charakterystyka ustawy z dnia 10.04.1997r. „Prawo Energetyczne”  z późniejszymi zmianami  oraz aktów wykonawczych z zakresu eksploatacji    urządzeń , instalacji i sieci energetyki cieplnej.
• Dokumentacja techniczno – eksploatacyjna urządzeń, instalacji i sieci energetyki cieplnej.
• Przyjmowanie do eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci energetyki cieplnej
• Zasady prowadzenia ruchu urządzeń i instalacji energetycznych.
• Kwalifikacje osób zajmujących się eksploatacją urządzeń i instalacji energetyki cieplnej.
• Instrukcje eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci cieplnych; zawartość i układ instrukcji.

4.4. Przepisy dotyczące budowy urządzeń, instalacji i sieci oraz normy i warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać urządzenia, instalacje i sieci

• Charakterystyka norm i warunków technicznych dotyczących budowy urządzeń, instalacji i sieci energetyki cieplnej
• Zasady budowy i działania urządzeń, instalacji i sieci energetycznych.
• Wyposażenie urządzeń w aparaturę kontrolno-pomiarową i regulacyjno - zabezpieczeniową .
• Umiejętność posługiwania się dokumentacją techniczną.

4.5. Przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony  przeciwpożarowej, z uwzględnieniem udzielania pierwszej pomocy oraz wymagań ochrony środowiska

• Obowiązki osób dozoru w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, bezpieczeństwa pożarowego i ochrony środowiska.
• Identyfikacja zagrożeń związanych z eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci energetyki cieplnej.
• Organizacja wykonywania prac przy urządzeniach, instalacjach i sieciach energetycznych .
• Udzielanie pomocy przedlekarskiej osobom poszkodowanym.
• Wpływ urządzeń, instalacji i sieci cieplnych na skażenie środowiska (hałas, wibracje) i środki przeciwdziałania.

 
4.6. Zasady postępowania w razie awarii, pożaru lub innego zagrożenia bezpieczeństwa ruchu urządzeń przyłączonych do sieci

• Zasady postępowania w razie awarii, pożaru lub innego zagrożenia bezpieczeństwa ruchu określone w instrukcjach eksploatacyjnych i przeciwpożarowych.
• Zasady szkolenia pracowników w zakresie postępowania w warunkach  zagrożenia.
• Sprzęt gaśniczy – zasady stosowania i użytkowania.

4.7. Zasady dysponowania mocą urządzeń przyłączonych do sieci

• Znajomość obowiązujących przepisów z zakresu ograniczeń poboru mocy i zużycia paliw i energii cieplnej.
• Znajomość zasad programowania pracy urządzeń i instalacji oraz wyłączeń  urządzeń i instalacji odbiorczych dla zapewnienia dotrzymania wprowadzonych ograniczeń.
• Analiza i weryfikacja parametrów przesyłanego ciepła
• Ustalenia i weryfikacja taryf dla ciepła.

 
4.8. Zasady i warunki wykonywania prac kontrolno – pomiarowych i montażowych

• Przygotowanie i przeprowadzenie prac kontrolno – pomiarowych.
• Zasady wykonywania pomiarów eksploatacyjnych w zakresie:
  o    parametrów charakteryzujących urządzenia, instalacje i sieci energetyczne,
  o    sprawności agregatów, urządzeń i instalacji,
  o    jakości nośników energetycznych,
  o    kontroli wskazań aparatury kontrolno – pomiarowej.
• Sporządzenie protokołu z badań i pomiarów.
• Interpretacja i ocena wyników pomiarów.
• Zasady wykonywania prac montażowych urządzeń, instalacji i sieci energetyki cieplnej, wymagane przepisami i normami.

Uwaga:

Osoba przystępująca do egzaminu kwalifikacyjnego powinna wykazać się  szczegółową znajomością postanowień zawartych w obowiązującej Ustawie z dnia  10.04.1997r. „Prawo Energetyczne”, w Ustawie z 7.07.1994r.”Prawo Budowlane” oraz  w rozporządzeniach wykonawczych  do tych Ustaw. Ponadto powinna znać zasady wynikające z przepisów budowy urządzeń  energetycznych, Przepisów Eksploatacji Urządzeń Energetycznych, Norm, Kodeksu  Pracy oraz instrukcji stanowiskowych i zakładowych  – wszystko w zakresie określonym  „Wnioskiem o sprawdzenie kwalifikacji ” a także praktyczną umiejętność udzielania  pomocy przedlekarskiej.


Wybrane akty prawne i normy

1. Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997r. Prawo energetyczne z późniejszymi zmianami (t.j. Dz.U. Nr 89, poz. 625 z 2006r. z późniejszymi zmianami)
2. Ustawa z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane z późniejszymi zmianami  (t.j. Dz.U. Nr 106 , poz. 1126 z 2000r.).
3. Ustawa z dnia 21 grudnia 2000r. o dozorze technicznym (Dz.U. z 2001r. Nr 3, poz. 18, z późn. zm.)
4. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991r. o ochronie przeciwpożarowej ( J.t. : Dz.U. z 2002r. Nr 147 poz. 1229 oraz z 2003r. Nr 52 poz. 452).
5. Ustawa z 27 kwietnia 2001r. - Prawo ochrony środowiska (Dz.U. Nr 62 , poz. 627, z późn. zm.).
6. Ustawa z dnia 30. 08.2001 r. O systemie zgodności (Dz.U. z 2010 Nr 138 , poz. 935).
7. Kodeks pracy. Tekst jednolity. Dział 4 i 10 (Dz.U. z 1998r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
8. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia 2003r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci. (Dz.U. Nr 89 , poz. 828).
9. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i polityki Społecznej z dnia 9 lipca  2003r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie  eksploatacji niektórych urządzeń ciśnieniowych (dz. U. nr 135, poz. 1269)
10. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002r.w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 75,  poz. 690).
11. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002r. w sprawie  minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie  użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz. U. nr 191, poz. 1596 z 2002r.)
12. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 15 stycznia 2007r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemów ciepłowniczych (Dz.U. Nr 16, poz. 92 z 15 stycznia 2007r.).
13. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 marca 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach energetycznych (Dz.U. 2013 poz. 492).
14. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 06.06 .2008r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz.U. z 2003r,Nr 169 poz. 169 oraz z 26 września 2007r. nr 49, poz. 330).
15. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 lutego 2003r. w sprawie zapasów paliw w przedsiębiorstwach energetycznych (Dz.U. Nr 39, poz. 338).

Normy

1. PN - 87/M  – 42312. Przyrządy do pomiaru ciśnienia . Terminologia.
2. PN - 93/M – 53950.01. Pomiar strumienia masy i strumienia objętości płynów za  pomocą zwężek pomiarowych.
3. PN - 85/M – 53820. Termometry szklane. Termometry przemysłowe. Wymagania i  badania .
4. PN - 83/M – 53849. Termometry elektryczne. Czujniki termometrów oporowych.
5. PN - 92/M – 53854. Termometry elektryczne. Charakterystyki termometryczne  termoelementów. Podział i oznaczenia termoelementów.
6. PN - 84/M – 35603. Technika bezpieczeństwa. Stałe zbiorniki ciśnieniowe.  Znakowanie.
7. PN - 79/M – 69221. Butle do gazów.  Butle stalowe spawane.
8. PN - 83/M – 74201. Armatura przemysłowa. Zawory regulujące. Wymagania i  badania .
9. PN - 81/M – 44001. Pompy wirowe i ich układy . Wielkości charakterystyczne .  Nazwy, określenia, symbole i jednostki miar .
10. PN - 84/M – 44010. Pompy odśrodkowe do wody zasilającej. Wymagania i badania.
11. PN - 92/M – 43011. Wentylatory. Ogólne wymagania i badania.
12. PN - 62/M - 52017 Urządzenia techniki powietrza. Klimatyzatory powietrza. Szeregi podstawowych parametrów.
13. PN - 92/M – 43221. Sprężarki śrubowe i typy pokrewne. Wymagania i formularze danych technicznych .
14. PN - 93/M – 43223. Sprężarki ogólnego przeznaczenia. Turbosprężarki. Wymagania  i formularze danych technicznych.
15. PN - 85/M – 35521. Turbiny parowe. Zasady odbioru montażu.
16. PN - 84/M – 34080. Kotły wodne. Terminologia.
17. PN - 72/M – 34128. Kotły parowe. Wymagania i badania odbiorcze.
18. PN - 87/M – 34821.02. Instalacje do odżużlania i odpopielania. Wspólne wymagania i badania.
19. PN - 81/M – 35630. Technika bezpieczeństwa. Kotły parowe i wodne. Zawory  bezpieczeństwa.
20. PN - 89/M – 34130.01. Energia cieplna. Instalacje młynowe. Wymagania i badania.
21. PN - 72/M – 04600. Przemysłowe sprężarkowe urządzenia chłodnicze. Metody badania .
22. PN - 91/M – 34991. Chłodnie kominowe i wentylatorowe. Wymagania i badania odbiorcze dotyczące efektu chłodzenia .
23. PN - 77/M – 340030. Izolacja cieplna urządzeń energetycznych. Wymagania i badania.
24. PN - 90/B – 01430. Ogrzewnictwo. Instalacje centralnego ogrzewania. Terminologia.
25. PN - 68/B – 01411. Wentylacja. Urządzenia i elementy urządzeń wentylacyjnych. Podział, nazwy i określenia .
26. PN - 82/B – 02020. Ochrona cieplna budynków.
27. PN - 83/B – 03430. Wentylacja w budynkach mieszkalnych zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej.
28. PN - 85/B – 02421. Izolacja cieplna rurociągów, armatury i urządzeń.
29. PN -77/M – 34030. Izolacja cieplna urządzeń energetycznych .
30. PN - 75/B – 02412. Centralne ogrzewanie. Zabezpieczenie urządzeń ogrzewani  parowego niskoprężnego.
31. PN - 77/B – 02413. Ogrzewnictwo i ciepłownictwo. Zabezpieczenie urządzeń  ogrzewań wodnych systemu otwartego.
32. PN - 93/M – 35350. Kotły grzewcze gazowe wodne niskotemperaturowe i średniotemperaturowe.

Literatura

1. Bieniek Cz.: Wentylatory osiowe. WNT . Warszawa 1961r.
2. Buczek K.: Egzamin kwalifikacyjny osób zajmujących się eksploatacją urządzeń,  instalacji i sieci cieplnych w pytaniach i odpowiedziach Wyd. KeBe, Krosno 2000r.
3. Cylke P. , Mazur M.: Wytwarzanie energii cieplnej. Wyd. Szk. i Pedag. 1997r.
4. Ferencewicz J.: Wentylacja i klimatyzacja. Warszawa 1964r.
5. Krepowicz W.: Aparatura kontrolno - pomiarowa. PWSZ . Warszawa 1969r.
6. Łazarkiewicz S., Troskolański A.: Pompy wirowe . PWT. Warszawa 1959r.
7. Mechanik. Poradnik techniczny, tom IV, cz.2. PWT . Warszawa 1961r.
8. Praca zbiorowa: Energetyka z bieżącą aktualizacją. Wyd. EUROPEX, Kraków 2003r.
9. Wróblewski T., Pepłowski A., Górecki H.: Urządzenia kotłowe. PWT. Warszawa 196